saglıkk-Addison hastalığı
Addison hastalığı
Böbreküstü bezi hayati önemi olan hormonları salgılayan bir endokrin organdır.
Adını bulunduğu yerden alır. Böbreklerimizin üstünde yer almasına rağmen böbreklerle ilgisi yoktur. Korteks dediğimiz dış kısmı üç bölümden oluşur, iç kısmı ise tek bölümdür. Korteks de vücut için gerekli kortizon yapısındaki hormonlar üretilir. Bu hormonlar üç gruptur: seks steroid hormonları, mineralokortikoidler, glukokortikoidler. Addison hastalığında özellikle bu hormonların eksikliğine bağlı belirtiler olur. Hastalığı Thomas Addison tanımladığı için ismi verilmiştir.
En sık görüldüğü yaşlar 30-40 yaşlarıdır. Kadınlarda daha fazla görülür. Hastalık ya böbreküstü bezinin kendisine ait hasarlanmalar veya böbreküstü bezini idare eden hipofiz bezinin yetersiz çalışması sonucu ortaya çıkar. Böbreküstü bezinin harabiyeti otoimmun sebepler, tüberküloz, mantar enfeksiyonları , meningokoksemi, lenfoma, amiloid veya demir birikimi ile olur.
ADDİSON HASTALIĞI BELİRTİLERİ
Halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, zayıflama ilk yakınmalardır. Bu şikayetler pek çok hastalıkta da olan genel şikayetler olduğu için çok anlamlı olmayabilir. Bunlar dışında deri rengi koyulaşması, ağız içinde ve vücuttaki kat yerlerinde koyu renk lekelenmeler , tansiyon düşüklüğü, bulantı, kusma, kabızlık, karın ağrısı, şeker düşüklüğü, ishal, kas eklem ağrısı, tuzlu yeme arzusu, vitiligo görülür. Uzun süren durumlarda psikolojik bozukluklar da görülebilir. Bunlar hafıza bozukluğu, bilinç bulanıkları , depresyon şeklinde olabilir. Androjen yetersizliği erkekte belirgin değilken kadında kasık ve koltukaltı kıllarda azalma, adet kanaması olmamasına, cinsel istek azalmasına sebep olur.
TANI ZAHMETLİDİR
Tanısı için hastalığı mutlaka akla getirmek gerekir. Başlangıç şikayetleri başka hastalıklarda da görülen şikayetlerdir. Hastalık yavaş ve sinsi geliştiği içinde şikayetler hastalığın gelişimi ile beraber artar. Tanıda eksik hormonların ve bunların eksikliğinin yol açtığı laboratuar değişikliklerin saptanması gereklidir. Hastalığa yol açan sebepleri belirlemek için görüntüleme tetkikleri, hormonal uyarı ve baskılama testleri yapılır. Tanı konduktan sonra eksik hormonlar hemen yerine konmalıdır. Hormonların ayarı kişiden kişiye farklılık gösterir ve takibi önemlidir. Addison hastalığı tanısı alan kişi mutlaka üstünde hasta olduğuna bir kart veya belge taşımalıdır. Hasta başka hastalıklara yakalanırsa kullandığı hormon dozunun arttırılması gereklidir. Gene bu hastalar cerrahi müdahale gerekirse özel olarak hazırlanmalıdır.
